Monday, August 15, 2011

Meer over trechterwebspinnen: de labyrintspin

Terug in 2006 schreef ik over 'trechterwebspinnen' in Nederland. Die naam is niet juist. Trechterwebspinnen bestaan, maar komen niet in Nederland voor. Het zijn enge beesten uit Australië.

Op het radio-programma Vroege Vogels dat de juiste naam de labyrintspin is. In 2011 was het zelfs de spin van het jaar.

Destijds was ik al verbaasd over de grote aantallen van deze spinnensoort op die locatie in Hoofddorp.  Tot aan de eerste stevige regenbui - er bleef niet één web over.  Deze spinnen houden het blijkbaar prima uit onder of in de struiken en alleen bij goed droog weer nemen ze de moeite om hun web hogerop te bouwen.





Thursday, August 31, 2006

De labyrintspin in Nederland

Tijdens de hittegolf van 2006 zag ik iets dat mij nog niet eerder was opgevallen. Spinnenwebben met een trechtervorm. Op mijn wandelroute van station hoofddorp naar kantoor passeer ik twee kantoorpanden. Normaal loop ik achter de gebouwen langs, maar tijdens de hitte zocht ik zoveel mogelijk de schaduw op. De parkeerplaats aan de voorzijde van de gebouwen is omgeven door een ongeveer 1m hoge haag - taxus vermoed ik - en tijdens die periode zag ik daar een groot aantal spinnenwebben met een voor mij ongebruikelijke vorm. Allereerst lag elk web horizontaal. Het lag plat over de haag gedrapeerd als een stuk zeildoek met net naast het midden een klein rond gat met een tunneltje dat iets dieper de haag in dook. Na even zoeken vond ik bij elk web een spin dicht bij die opening. Na een aantal van die webben te hebben bestudeerd, viel mij op dat elk web eigenlijk uit twee verdiepingen bestond. Over elk web lag een vrij losse open structuur opgespannen. De functie hiervan was mij niet direct duidelijk - het geheel zag er vrij iel en kwetsbaar uit. Deze spinnenwebben wierpen een aantal vragen op.
  1. Waarom zag ik dit nu pas voor het eerst? Nooit eerder op gelet?
  2. Waarom die vreemde bovenlaag?
  3. Welke spin maakt nu zo'n web?
  4. Hoe jaagt zo'n spin?
  5. Hoe lang duurt het voordat zo'n web af is?
Op vraag 1 kreeg ik vanzelf antwoord - in Augustus hebben we bijzonder akelig weer gehad. Na een week of twee regen was er niet een trechtervormig web over. Na een nacht met buien zag ik de volgende dag nog wel vrij veel gewone spinnenwebben in de vorm van het traditionele wiel met spaken. Die hangen vaak wat meer beschut opzij van het struikgewas.

Volgens de overlevering kost het een spin een kwartier om zo'n web te bouwen. Ik heb een vermoeden dat het deze spinnen wat meer moeite kost. 

Er dient zich nu wel de volgende vraag aan: Waar blijven die spinnen als ze geen zichtbaar web maken?  Maken ze een web binnen in de haag, om eveneens voor de regen schuilende insecten te vangen?

Inmiddels heb ik al wel vermoedens over de bovenlaag - die dient mogelijk meer dan een doel. Deze spin lijkt me een actieve jager die wacht tot een insect zich over het web verplaatst en dan toeslaat. De bovenste laag zou kunnen dienen als een soort vangnet om vliegende insecten in hun vlucht te belemmeren.

Een andere verklaring zou kunnen zijn dat de bovenlaag een soort bescherming biedt tegen vogels die ook wel een spin zouden lusten. Een vogel die in de buurt van de trechteropening een smakelijk hapje verwacht raakt eerst de losse draden daarboven. De trillingen daarvan werken dan als waarschuwing voor de spin die snel de trechteropening in duikt.

Oorspronkelijk geplaatst in 2006.  Bijgewerkt voor de buurman in 2020. :-)